Hội nghị tổ chưc ngày 15/04/2018 tại Hà Tĩnh, nhận được sự quan tâm của Lãnh đạo Đảng và nhà nước: UV Bộ Chính trị, Phó thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đến dự và chỉ đạo hội nghị. Ủy viên BCH TW Đảng, Vụ trưởng báo chí xuất bản thuộc Ban tuyên giáo Trung Ương Nguyễn Thế Kỷ, Ủy viên Trung Ương Đảng, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, cùng đại diện các Bộ/ban/ngành, các tổ chức xã hội, các địa phương tham dự.

Phó Thủ tướng Chính Phủ Vương Đình Huệ chỉ đạo tại Hội nghị

“Xây dựng Nông thôn mới là một quá trình từng bước thay đổi nhận thức, chủ động thay đổi, liên tục sáng tạo. Có sự chuyển biến về chất trong sản xuất. Tập chung sử lý triệt để vấn đề môi trường. Phong trào sâu rộng về bảo tồn, phát huy văn hóa, tinh thần với rất nhiều mô hình hay” - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp&PTNT Nguyễn Xuân Cường đánh giá. Những năm qua, được sự quan tâm, giúp đỡ của các ban, bộ, ngành Trung ương; các tỉnh đồng loạt triển khai Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng Nông thôn mới. Nghị quyết 26-NQ/TW của BCH Trung ương Đảng lấy Nông nghiệp, Nông dân, Nông thôn làm những đối tượng trọng tâm, là đối tượng được quan tâm trên diện rộng, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với khu vực kinh tế nông nghiệp. Quá trình Xây dựng Nông thôn mới đã tạo ra cuộc vận động lớn, tạo thành phong trào có sức lan tỏa và thu hút được nhiều sự quan tâm. Đây là nội dung đặc biệt quan trọng trong việc phát triển kinh tế qua các thời kỳ, nhận được sự ủng hộ của cả hệ thống chính trị và toàn dân và đạt được những kết quả vượt bậc bằng sự nỗ lực. Đặc biệt, công cuộc Xây dựng Nông thôn mới đặt các địa phương vào cuộc “cách mạng” phải năng động, sáng tạo, tạo bước chuyển biến đột phá không chỉ nâng chất, nâng chuẩn mà còn hướng tới trở thành những miền quê đáng sống. Từ đó, cuộc vận động xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu trở thành xu hướng cần thực hiện. Xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu, khu dân cư kiểu mẫu hay vườn mẫu là nội dung vô cùng đặc biệt, hiện thực hóa các tiêu chí của Nông thôn mới đi vào chiều sâu, đạt kết quả cao hơn và hướng tới sự bền vững. Chương trình nhận sự quan tâm và được nhiều bạn bè quốc tế chung vui

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường phát biểu tại Hội nghị

Là địa phương “Rốn lũ”, Chảo lửa”, chịu tác động lớn của thiên tai và biến đổi khí hậu đã tạo nên những thế hệ kiên cường, sáng tạo và mạnh dạn. Trong quá trình xây dựng Nông thôn mới, Hà Tĩnh đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, nhận được sự đồng thuận, tích cực tham gia thực hiện một cách chủ động, sáng tạo, quyết liệt của nhân dân. “Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới ở Hà Tĩnh đạt được nhiều kết quả khá tích cực, nhiều lĩnh vực có chuyển biến, từ điểm xuất phát thấp, bình quân mỗi xã chỉ đạt 3,5 tiêu chí/xã, không có xã đạt trên 10 tiêu chí có đến 183 xã đạt dưới 5 tiêu chí, trong đó có 20 xã không đạt tiêu chí nào, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt 8,46 triệu đồng/người/năm thì đến nay mức độ đạt chuẩn các tiêu chí đều tăng lên. Đến cuối năm 2017 bình quân đạt 14,7 tiêu chí/xã, tăng 11,2 tiêu chí so cuối năm 2010 (bình quân cả nước là 14,17 tiêu chí/xã), có 115 xã đạt chuẩn, chiếm 50% (cả nước 34,4%), không còn xã dưới 10 tiêu chí (cả nước còn 113 xã dưới 5 tiêu chí); có 2 xã cơ bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (Tượng Sơn và Tùng Ảnh) trong tổng số 18 xã phấn đấu xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều năm 2017 đạt 8,56% (bình quân cả nước 6,72%); GRDP bình quân đầu người năm 2017 đạt khoảng 39,3 triệu đồng, tương đương 1.700 USD” - Ủy viên dự khuyết BCH TW Đảng, Phó Bí thư tỉnh Ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Đặng Quốc Khánh báo cáo tại hội nghị.

Cục trưởng - CVP VPĐP NTM Trung Ương và Chủ tịch tỉnh Hà Tĩnh Đặng Quốc Khánh báo cáo tại hội nghị

Trên cơ sở đó, chủ trương xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu nhanh chóng được người dân hưởng ứng, tự giác tham gia và đang dần trở thành phong trào có sức lan tỏa nhanh, trên diện rộng. Từ xây dựng mô hình điểm, đến nay có 1.116/1.802 thôn triển khai xây dựng (chiếm 62%), trên 8.200 vườn triển khai thực hiện, trong đó có 228 khu dân cư, 2.300 vườn mẫu đạt chuẩn. Kinh tế nông hộ tăng lên, thu nhập bình quân/vườn đạt 70 triệu (đồng bằng), 150 triệu (miền núi và bán sơn địa), có những mô hình vườn đạt thu nhập bình quân trên 500 triệu...

Tổng quan hội nghị

Nhiều bài học kinh nghiệm hay được đại diện các Thôn/Xã/Huyện chia sẻ tại hội nghị. Tham luận tại hội nghị, đa số các đại biểu tham dự đều cho rằng: 1) Trước hết, cấp ủy Đảng phải xác định rõ chủ trương mang tính khẳng định kiên trì trong chỉ đạo, phải huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc một cách tích cực, công tác kiểm tra, giám sát thường xuyên. Mỗi người dân phải nhận thức và phát huy tốt vai trò chủ thể, tự giác thực hiện ngay từ mỗi gia đình cộng đồng thôn xóm và toàn xã hội. 2) Các nội dung, các tiêu chí đều xây dựng mô hình mẫu thuyết phục để nhân rộng (như tuyến đường mẫu, đường điện mẫu, vườn mẫu...); đưa vào chỉ tiêu, điều kiện bắt buộc đối với một số mô hình mẫu... 3) Cần có chính sách hỗ trợ, cơ chế thưởng theo kết quả đầu ra tạo động lực lớn cho các địa phương thực hiện; khuyến khích, ghi nhận các sáng tạo... 4) Công tác tuyên truyền, đào tạo, tập huấn phải chuyên sâu để người dân hiểu rõ hơn về vai trò, lợi ích thiết thực của việc xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu, huy động tối đa sự tham gia đóng góp cả về trí tuệ, công sức và nguồn lực của người dân. 5) Cán bộ các cấp, các ngành phải luôn đồng hành với xã, với thôn trong quá trình thực hiện, có phân công, phân nhiệm cụ thể cho từng tổ chức, đoàn thể theo từng nội dung, tiêu chí; thường xuyên kiểm tra, hỗ trợ cơ sở, người dân, cộng đồng, giải quyết kịp thời các vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện. 6) Tăng cường tổ chức tham quan học tập; giao lưu, tọa đàm thực tế giữa các địa phương là hoạt động mang lại hiệu quả một cách nhanh nhất. 7) Sơ, tổng kết phải đúc rút những bài học kinh nghiệm, lượng tính những khó khăn, thách thức; xác định nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm theo từng thời kỳ. Các địa phương cũng tổ chức đánh giá theo chuyên đề, bình chọn, tuyên dương tổ chức, cá nhân điển hình, có bổ sung phù hợp với thực tế của địa phương. 8) Tạo ra phong trào thi đua nhà nhà với nhau, tổ liên gia với nhau, thôn với nhau và định kỳ tổ chức các cuộc thi tạo phong trào thi đua rộng khắp và ngày càng đi vào chiều sâu.

Đề cao những thành tựu của chương trình và ghi nhận những tham luận tại hội nghị, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng: “Những kết quả đã đạt được trong xây dựng nông thôn mới là rất toàn diện và tích cực. Hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế- xã hội nông thôn phát triển mạnh mẽ, làm thay đổi diện mạo nhiều vùng nông thôn trên phạm vi cả nước. Phong trào xây dựng nông thôn mới gắn kết chặt chẽ với quá trình tái cơ cấu nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, đẩy mạnh sản xuất, tạo sinh kế và nâng cao thu nhập cho nông dân. Công tác bảo vệ môi trường nông thôn đã có chuyển biến, nhất là vấn đề xử lý rác thải khu dân cư và tạo cảnh quan nông thôn xanh- sạch- đẹp; an ninh trật tự, an toàn xã hội được giữ vững và ngày càng củng cố, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao”. Theo Phó Thủ tướng Điều được nhất của chương trình chính là lòng dân. Phó Thủ tướng hoan nghênh các tỉnh, thành phố đã chủ động ban hành tiêu chí khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu và đang tổ chức triển khai tích cực, có kết quả bước đầu.

Đồng thời chỉ đạo: “Thứ nhất, Chỉ đạo xuyến suốt của Thủ tướng Chính phủ đối với xây dựng nông thôn mới ở cấp xã, huyện là: Xây dựng nông thôn mới là một quá trình thường xuyên, liên tục. Sau đạt chuẩn nông thôn mới là nông thôn mới nâng cao, và sau nâng cao sẽ là nông thôn mới kiểu mẫu. Thứ hai, để tổ chức triển khai xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu và khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu trên phạm vi cả nước cần xác định rõ nội dung, làm rõ nội hàm của khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu. Các tỉnh, thành phố cần đưa ra các tiêu chí, chỉ tiêu phù hợp với điều kiện thực tiễn, văn hóa của từng vùng, miền, để việc xét, công nhận khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu thực sự đảm bảo chất lượng, thực sự là hình mẫu để các địa phương khác học tập, noi theo, tránh vì thành tích. Giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành tổng kết, đánh giá, đúc rút kinh nghiệm để xây dựng các tiêu chí xã, huyện nông thôn mới kiểu mẫu mà trong đó khu dân cư mới kiểu mẫu và vườn mẫu là những nội dung cốt lõi, đồng thời tổ chức triển khai, nhân rộng trong phạm vi cả nước. Thứ ba, Khi triển khai xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, phải lấy vai trò của cộng đồng dân cư là chính, phải để cộng đồng dân cư tự bàn bạc, thống nhất lựa chọn lĩnh vực phù hợp, là điểm mạnh của cộng đồng để phấn đấu trở thành kiểu mẫu; Nhà nước chỉ là người hướng dẫn, hỗ trợ, đưa ra các tiêu chí phù hợp để xét, công nhận và công bố. Thứ tư, Điểm mấu chốt của xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu là nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân nông thôn, tạo dựng mỗi quan hệ đoàn kết, gắn bó tình làng nghĩa xóm, sẵn sàng giúp đỡ, sẻ chia lẫn nhau. Vì vậy, khi triển khai thực hiện nội dung này, chính quyền các cấp cần phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội để tuyên truyền, vận động, tổ chức cho người dân tham gia. Tuyệt đối không vì thành tích mà huy động quá sức dân, phải để người dân thực sự tự nguyện, tự mình chung tay, góp sức xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Thứ năm, Về xây dựng vườn mẫu, hiện nay, cả nước có 02 tỉnh (Hà Tĩnh và Quảng Ninh) đã xây dựng tiêu chí xác định vườn mẫu và tổ chức triển khai thực hiện, và cũng mới chỉ có tỉnh Hà Tĩnh xét, công nhận được 2.300 vườn mẫu. Vì vậy, đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ động nghiên cứu, học tập kinh nghiệm triển khai từ Hà Tĩnh và Quảng Ninh để vận dụng thực hiện phù hợp tại địa phương.”

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường tiếp thu chỉ đạo, đồng thời nhắc nhở hệ thống NTM các cấp: VPĐP NTM Trung Ương phối hợp với các cơ quan chức năng Hà Tĩnh tổng kết sâu, đúng thành bộ tài liệu liên quan gửi tới 63 tỉnh thành; Đề cao mục đích ý nghĩa tốt đẹp của chương trình, đề nghị các tỉnh triển khai ngay tùy thuộc điều kiện địa phương, đưa vườn mẫu thành hệ sinh thái VAC cho khu vực nông thôn; Sau hội thảo tháng 6/2018, TƯ sẽ chỉ đạo trực tiếp các mô hình, Bộ NN&PTNT cùng các đơn vị liên quan sẽ nỗ lực đưa NTM nói chung, NTM kiểu mẫu nói riêng đến thành công...

Tác giả: Nhật Thành - Thương Phạm - Thái Hòa