Toàn cảnh Diễn đàn
Diễn đàn có sự tham dự và chỉ đạo trực tiếp của các đồng chí Trương Hòa Bình - Ủy viên BCT, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; Hà Ngọc Chiến – Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội; Đỗ Ngọc Chiến – Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc. Về phía tỉnh Quảng Nam, có đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Ngọc Quang; Ủy viên TW Đảng, Phó Bí thư TT Tỉnh ủy Phan Việt Cường; Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh.
Phát biểu khai mạc diễn đàn, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Nguyễn Ngọc Quang cho biết: Quảng Nam là một trong những địa phương có nhiều lợi thế về cây dược liệu, đặc biệt là cây Sâm Ngọc Linh, sinh trưởng tại vùng núi huyện Nam Trà My. Cây Sâm Ngọc Linh được đánh giá là một trong những lâm sản ngoài gỗ điển hình với giá trị kinh tế cao. Ngày 12/9/2015, Chính phủ đã phê duyệt đề án “Bảo tồn và phát triển cây Sâm Ngọc Linh – Sâm Việt Nam” đến năm 2030, với tổng mức đầu tư trên 9.000 tỷ đồng. Tháng 6/2017, Sâm Ngọc Linh chính thức được Chính phủ công nhận là sản phẩm quốc gia. Có thể nói đây là nguồn tài nguyên tái sinh vô cùng quý giá của cộng đồng dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Nam, cần được bảo tồn, đầu tư và phát triển. Quảng Nam đã và đang đầu tư, từng bước để Sâm Ngọc Linh trở thành sản phẩm công nghiệp có giá trị cao. Chỉ tính đến cuối năm 2017, đã có 53 “chốt sâm” được dân đầu tư trồng Sâm Ngọc Linh với số lượng ước tính hàng triệu cây, ở nhiều độ tuổi khác nhau. Chính vì vậy, việc nghiên cứu, nhân giống và di thực cây để có thể trồng ở mọi điều kiện tự nhiên tương đồng, xây dựng Sâm Ngọc Linh thành thương hiệu quốc gia là vấn đề cần được các chuyên gia, tổ chức, chia sẽ trong diễn đàn hôm nay.
Cây Sâm Ngọc Linh tại Hội chợ Sâm Ngọc Linh do UBND huyện Nam Trà My tổ chức
Phát biểu tại diễn đàn, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình nhấn mạnh: Thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững vùng dân tộc, miền núi và thu hẹp khoảng cách phát triển với các vùng khác là chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước Việt Nam trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội. Chủ đề diễn đàn rất thiết thực, có ý nghĩa, thông qua các minh chứng sống động, đặc biệt là chuỗi giá trị của sâm Ngọc Linh và được chia sẻ từ chính những người trong cuộc, rất có giá trị.
Phó Thủ tướng đề nghị trong thời gian tới, các cấp, các ngành quan tâm hơn nữa phát triển sản xuất ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi theo hướng tiếp cận chuỗi giá trị; khuyến khích vươn lên làm giàu từ những chuỗi giá trị; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, tạo việc làm cho bản thân và cộng đồng. Lãnh đạo các địa phương chủ động tìm kiếm những cơ hội từ nhiều kênh để tìm ra hướng đi riêng, phù hợp với đặc thù của địa phương mình.
Đồng thời, Phó Thủ tướng cũng khuyến khích Quảng Nam và các địa phương khác cùng liên kết, kêu gọi sự tham gia của các doanh nghiệp phát triển cây sâm Ngọc Linh xứng tầm với một loại dược liệu quý đã được công nhận là sản phẩm quốc gia.
Diễn đàn được tổ chức làm 3 phiên gồm: Chia sẻ kinh nghiệm trong nước và quốc tế về phát triển các chuỗi giá trị sản phẩm của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS); Chuỗi giá trị của sâm Ngọc Linh, mô hình điển hình trong phát triển sản phẩm kinh tế theo chuỗi; Đề ra các khuyến nghị, chính sách hỗ trợ phát triển có liên quan đến cây Sâm Ngọc Linh và phát triển kinh tế, xã hội cho đồng bào dân tộc miền núi.
Tại từng phiên, các đại biểu đã có những tham luận có giá trị cao như: “Bước tiến giảm nghèo và thịnh vượng chung ở Việt Nam” của bà Madhu Raghunath - Trưởng nhóm Chương trình phát triển bền vững của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam; “Lâm nghiệp bền vững và Cơ hội phát triển của đồng bào DTTS, chính sách, cơ hội và thách thức, khuyến nghị” của GS.TS Phạm Văn Điền - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp; “Tiếp cận chuỗi giá trị trong phát triển KTXH vùng đồng bào DTTS giai đoạn sau 2020” của TS Đào Thế Anh - Phó Giám đốc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam…
Cùng với đó, các chuyên gia trong và ngoài nước cùng các nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý chính quyền các cấp thảo luận, chia sẻ để cùng tìm ra các giải pháp tích cực nhằm hỗ trợ phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS mà cụ thể là phát triển các sản phẩm mang lại giá trị kinh tế cao, giá trị dinh dưỡng dồi dào, giá trị dược liệu lớn như sâm Ngọc Linh, hà thủ ô, ba kích…