.jpg)
Tính đến tháng 6/2024, số xã đạt chuẩn NTM là 129 xã/193 xã, đạt tỷ lệ 67%. Có 22 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 02 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, 04 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Toàn tỉnh có 275/948 thôn được công nhận đạt chuẩn khu dân cư/thôn NTM kiểu mẫu/thôn NTM, tỷ lệ đạt 29% trên tổng số thôn.
Tuy nhiên, bước vào giai đoạn mới (giai đoạn 2022-2025) thì Bộ tiêu chí NTM có nhiều tiêu chí, chỉ tiêu tăng thêm và thực hiện ở nhiều cấp độ (đạt chuẩn, nâng cao, kiểu mẫu), đến nay, trong 117 xã đã được công nhận đạt chuẩn xã NTM từ năm 2021 trở về trước thì có 61 xã chưa duy trì chuẩn theo Bộ Tiêu chí mới giai đoạn 2022-2025 (so với cuối năm 2023 thì giữ nguyên số lượng), hầu hết các xã đều chưa duy trì từ 1-2 tiêu chí; chưa có xã nào nằm trong khung phải thu hồi quyết định công nhận xã NTM theo quy định. Nhóm các tiêu chí chưa duy trì chuẩn, gồm: Quy hoạch (chưa phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chung); trường học, thu nhập, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn (nhiều sản phẩm OCOP hết thời hạn công nhận), văn hóa, hệ thống chính trị, quốc phòng và an ninh. Nhiều địa phương chưa ưu tiên dùng nguồn duy trì chuẩn để thực hiện tiêu chí chưa đạt mà sử dụng dùng cho các tiêu chí đã đạt; thời gian đến, đề nghị các địa phương bố trí nguồn vốn duy trì chuẩn phù hợp, đúng mục đích đảm bảo 100% xã duy trì chuẩn trong năm 2024.
Đối với xã NTM nâng cao, trong 10 xã đạt chuẩn NTM nâng cao từ năm 2021 trở về trước, có 02 xã (Điện Quang, Tam Xuân 2) đảm bảo duy trì 19 tiêu chí (74 chỉ tiêu) theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2022-2025, có 08 xã chưa đảm bảo duy trì chuẩn (xã Cẩm Thanh 17/19 tiêu chí, Tân Hiệp 17/19 tiêu chí, Duy Phước 15/19 tiêu chí, Duy Hòa 18/19 tiêu chí, Duy Trinh 15/19 tiêu chí, Quế Phú 18/19 tiêu chí, Đại Hiệp 16/19 tiêu chí, Đại Quang17/19 tiêu chí); các tiêu chí chưa duy trì chủ yếu: văn hóa, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, quốc phòng và an ninh.
Để các xã duy trì, nâng chuẩn các tiêu chí xã NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu theo Bộ tiêu chí mới, cần tập trung một số giải pháp:
Về công tác tuyên truyền, vận động: Tiếp tục quán triệt và tuyên truyền nâng cao nhận thức đến tất cả cán bộ, đảng viên, các tổ chức, đơn vị và toàn thể nhân dân xây dựng NTM là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, xuyên suốt, “có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc”; hướng dẫn, tuyên truyền để cán bộ ở các xã đã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu đều có khát vọng và gần dân, kích hoạt và dẫn dắt người dân tiến bộ; không hài lòng với kết quả hiện tại mà cần làm tốt hơn nữa, để tạo ra được những giá trị mới và càng nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi hộ dân. Tuyên dương những gương điển hình tiên tiến trong xây dựng NTM trên các phương tiện thông tin báo, đài, web để người dân tiếp cận và nâng cao nhận thức về vai trò của mình trong công cuộc xây dựng nông thôn mới. Duy trì và phát huy các cuộc thi NTM “Vườn – Tường – Đường đẹp, khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, cơ sở vật chất văn hóa đẹp….”. Các cuộc thi NTM đã tạo được phong trào sâu rộng tại các địa phương, là điều kiện để phát hiện, hình thành và nhân rộng các mô hình hiệu quả trong xây dựng NTM.
Phát động các phong trào thi đua xây dựng NTM: Tổ chức thực hiện tốt Phong trào “Quảng Nam chung sức xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025”. Ngoài ra, chú trọng thực hiện các phong trào thi đua khác có sức lan tỏa như: “Dân vận khéo”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Xây dựng gia đình 5 không 3 sạch”, “Sạch từ nhà ra ngõ”; “Nhà sạch - Vườn đẹp - Môi trường trong lành - Ngõ xóm văn minh”; “Sạch đường, tốt ruộng”;“Sáng, xanh, sạch, đẹp”; “4 có” đối với xã (có sản phẩm đặc trưng - có khu dân cư NTM kiểu mẫu - có tuyến đường hoa - có cổng chào ” và “3 có” đối với khu dân cư (có vườn xanh - có nhà sạch - có ngõ đẹp); đẩy mạnh phong trào trồng cây xanh, trồng hoa, vẽ bích họa trên các tuyến đường; phong trào “Làng quê không rác thải”, “Đường hoa thay cỏ dại”; “Đường tự quản bảo vệ môi trường”; “Việc làng - đất vàng cũng hiến”, “Hiến đất - mất một được hai”; “Điểm sáng biên giới”, “Tổ tự quản về an ninh trật tự ở khu vực biên giới”, “Toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới Quốc gia trong tình hình mới”, “Cánh đồng mẫu lớn có sự liên kết 04 nhà”, “Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp đỡ nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững”, Thanh niên, Quân đội, Nông dân, Hội cựu chiến binh, Hội người cao tuổi chung tay xây dựng NTM. Đẩy mạnh vận động xã hội hóa thực hiện Chương trình NTM trên cơ sở phù hợp với sức dân; khơi dậy, phát huy tính tự giác, tự nguyện của người dân, công khai minh bạch để tạo sự tin tưởng cho các tổ chức, cá nhân hỗ trợ giám sát thực hiện. Thường xuyên sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm và kịp thời tôn vinh, khen thưởng những cá nhân, tập thể có nhiều đóng góp cho xây dựng NTM.
Sử dụng hiệu quả nguồn duy trì nâng chuẩn các xã đạt NTM (mức hỗ trợ 500 triệu đồng/xã/năm x 5 năm), nguồn trung hạn được giao, nguồn nâng cao, kiểu mẫu và nguồn hỗ trợ xây dựng thôn NTM kiểu mẫu (mức hỗ trợ từ ngân sách tỉnh tối đa 500 triệu đồng/thôn, hỗ trợ ít nhất 320 thôn); bên cạnh đó tăng cường thực hiện hiệu quả các giải pháp huy động nguồn lực thực hiện Chương trình NTM, lồng ghép hiệu quả các Chương trình MTQG và các chương trình, dự án khác trên địa bàn nông thôn để thực hiện các mục tiêu xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu được phê duyệt, không trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của ngân sách tỉnh; đẩy mạnh huy động các nguồn lực khác để xây dựng NTM, nhất là huy động các nguồn lực từ vận động các doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế đăng ký hỗ trợ các địa phương (huyện, xã) thực hiện xây dựng NTM và sự tham gia đóng góp của cộng đồng dân cư, người dân trên tinh thần tự nguyện.
Đẩy mạnh phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập người dân theo hướng bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, trong đó, chú trọng khai thác lợi thế của từng vùng, miền. Đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, hỗ trợ phát triển sản xuất gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng liên kết sản xuất, tiêu thụ, chế biến sản phẩm nông nghiệp, nâng cao giá trị nông sản. Thu hút đầu tư, phát triển liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ nông dân; trong đó, doanh nghiệp giữ vai trò chủ đạo, nòng cốt, dẫn dắt. Chú trọng phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phù hợp với điều kiện thực tế. Ưu tiên hỗ trợ chuyển đổi cây trồng, vật nuôi kém hiệu quả sang cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao; xây dựng vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung ứng dụng công nghệ cao, hàng hóa nông sản có chứng nhận GAP, hữu cơ (hoặc các tiêu chuẩn khác). Triển khai thực hiện sâu rộng Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) theo hướng phát triển nội sinh và gia tăng giá trị. Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của hợp tác xã. Đẩy mạnh nhân rộng các mô hình điển hình, tiên tiến. Chú trọng công tác bảo vệ môi trường và cải tạo cảnh quan nông thôn, đẩy mạnh phát triển các đường hoa, đường cây xanh bóng mát. Phát triển các mô hình thôn, xóm xanh, sạch, đẹp làm tiền đề cho phát triển du lịch nông thôn trên địa bàn tỉnh về lâu dài.
Tập trung chỉ đạo và ưu tiên đầu tư để phát triển đồng bộ các lĩnh vực giáo dục - đào tạo, y tế, văn hóa - xã hội, an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững, thúc đẩy ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ, tạo động lực mới cho phát triển kinh tế nông thôn, quan tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao để đẩy mạnh và nâng cao chất lượng hoạt động văn hóa, thể thao ở nông thôn; bảo tồn và phát huy sự đa dạng, phong phú về các giá trị văn hóa ở nông thôn, làm cơ sở để nhân rộng các mô hình du lịch trải nghiệm, du lịch nông thôn; tăng cường phát huy vai trò tự quản, sự tham gia của người dân đối với công tác phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn và đẩy lùi các tệ nạn xã hội, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và an ninh quốc phòng trên địa bàn nông thôn. Thực hiện hiệu quả đào tạo nghề cho lao động nông thôn gắn với nhu cầu thị trường. Đẩy mạnh chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới ở tất cả các lĩnh vực, các tiêu chí NTM, xây dựng cơ sở dữ liệu về NTM để phục vụ quản lý, điều hành.
Xây dựng thôn NTM kiểu mẫu: Đẩy mạnh công tác vận động, tuyên truyền để người dân nắm bắt được mục đích, ý nghĩa của xây dựng thôn NTM kiểu mẫu (phấn đấu ở các xã đạt chuẩn NTM thì 100% thôn đều xây dựng thôn NTM kiểu mẫu). Việc xây dựng “thôn NTM kiểu mẫu” nhằm phát huy tối đa vai trò chủ thể của người dân, tạo ra các thôn có kinh tế hộ phát triển; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phù hợp; có cảnh quan, môi trường xanh, sạch đẹp; an ninh trật tự được đảm bảo. Đặc biệt, xây dựng “thôn NTM kiểu mẫu” sẽ gìn giữ, phát huy các giá trị văn hoá và những nét đặc thù của từng vùng, miền; gìn giữ được “hồn quê” và cốt cách của nông thôn Việt Nam. Phát triển các mô hình thôn, xóm xanh, sạch, đẹp làm tiền đề cho phát triển du lịch nông thôn trên địa bàn tỉnh về lâu dài. Xem đây là giải pháp căng cơ để nâng cao chất lượng ở các xã đã đạt chuẩn NTM để hướng đến NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.
Thực hiện đồng bộ các giải pháp trên thì sẽ giữ vững các tiêu chí xã NTM, xã NTM nâng cao, xã NTM kiểu mẫu để thực hiện tốt phương châm trong chương trình NTM đã được Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh chỉ đạo xuyên suốt: “Xây dựng nông thôn mới có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc”./.