Người dân xã Đại Quang có nguồn thu nhập khá từ việc trồng bí đao trong các khu vườn mẫu. Ảnh: VĂN SỰ
Nông nghiệp tạo đột phá
Dẫn chúng tôi lội thăm những cánh đồng lúa giống xanh mướt đang trong giai đoạn làm đòng, ông Ngô Văn Phi - Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Đại Minh (Đại Lộc) thông tin: “Tại địa phương hiện có 241ha đất lúa và tất cả đã hoàn thành công tác dồn điền đổi thửa. Những năm qua, HTX đứng ra làm khâu trung gian để nông dân bắt tay với doanh nghiệp tổ chức sản xuất giống lúa hàng hóa nên giá trị kinh tế trên cùng đơn vị diện tích tăng mạnh”.
Đại Lộc có khoảng 34.000ha rừng, trong đó rừng sản xuất là 14.000ha, chủ yếu nằm ở các xã Đại Lãnh, Đại Hưng, Đại Sơn, Đại Hồng, Đại Đồng. Bình quân hằng năm, nông dân khai thác bán ra thị trường 2.000ha rừng nguyên liệu và trung bình 1ha đạt giá trị 70 – 75 triệu đồng. Đại Lộc sẽ đẩy mạnh phát triển mô hình trồng rừng gỗ lớn gắn với ưu tiên hỗ trợ phát triển ngành công nghiệp chế biến gỗ sâu, phấn đấu nâng giá trị kinh tế của việc trồng rừng nguyên liệu lên 200 – 250 triệu đồng/ha.
Theo ông Phi, thông qua HTX, khoảng 1.000 hộ dân Đại Minh liên kết với Tập đoàn ThaiBinh Seed - Chi nhánh miền Trung & Tây Nguyên sản xuất 4 loại giống lúa thuần gồm BC15, TBR1, TBR225, HT1 với quy mô vụ đông xuân 180ha và hè thu khoảng 50 -- 100ha. Bình quân mỗi vụ, 1ha lúa giống đạt năng suất 73 tạ. Doanh nghiệp bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho nhà nông với mức giá từ 7.500 - 8.500 đồng/kg tùy theo từng loại giống. Bình quân 1ha lúa giống mang lại cho nông dân Đại Minh từ 55 - 62 triệu đồng/vụ, tăng 14 - 20 triệu đồng/ha/vụ so với canh tác lúa thương phẩm.
Ông Nguyễn Văn Quang - Phó Trưởng phòng NN&PTNT Đại Lộc cho biết, mỗi vụ nông dân của huyện gieo sạ 4.300ha lúa. Thời gian qua, nhờ chú trọng đầu tư nhiều khâu nên năng suất liên tục tăng. Đông xuân 2019 - 2020 vừa qua, năng suất lúa bình quân đạt 64,5 tạ/ha, tăng 6,5 tạ/ha so với cách đây 5 năm. Nhờ điều kiện thổ nhưỡng thích hợp, kỹ năng canh tác của nông dân khá cao và đặc biệt là các ngành, các cấp đẩy mạnh việc liên doanh - liên kết nên nhiều năm nay Đại Lộc được xem là vựa sản xuất lúa giống có quy mô lớn không chỉ của Quảng Nam mà cả khu vực miền Trung - Tây Nguyên.
Hằng năm, nông dân địa phương hợp tác với hàng chục doanh nghiệp sản xuất khoảng 1.500ha lúa giống hàng hóa, trong đó có 1.300ha lúa thuần và 200ha lúa lai. Số diện tích trên tập trung chủ yếu tại thị trấn Ái Nghĩa và các xã Đại Quang, Đại Hiệp, Đại Minh, Đại Phong, Đại Cường, Đại Thắng... So với làm lúa thương phẩm, việc sản xuất lúa giống thuần giúp thu nhập của nhà nông tăng thêm 20 – 30% và nếu sản xuất hạt giống lúa lai thì giá trị kinh tế tăng gấp 3 lần.
Theo ông Hồ Ngọc Mẫn - Phó Chủ tịch UBND huyện Đại Lộc, những năm qua địa phương nỗ lực cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Trong đó, quan tâm hỗ trợ nông dân chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu cây trồng, hình thành những vùng sản xuất hàng hóa tập trung. Đại Lộc có tổng cộng 2.800ha đất màu, nhờ ưu tiên nguồn lực đầu tư xây dựng hệ thống thủy lợi nên đến thời điểm này đã có 80% diện tích chủ động nước tưới.
“Với cách bố trí sản xuất hợp lý, bình quân mỗi năm 1ha đất màu canh tác các loại cây trồng cạn và rau củ quả ở Đại Lộc đạt giá trị 150 triệu đồng. Riêng một số khu vực các xã Đại Hòa, Đại An, Đại Cường, Đại Nghĩa thu về hơn 200 triệu đồng/ha/năm” - ông Mẫn nói.
Chung sức xây dựng nông thôn mới
Ông Trần Bình Tân - cán bộ chuyên trách NTM Đại Lộc cho biết, toàn huyện có 17 xã tham gia xây dựng mô hình NTM. Qua khảo sát cho thấy, năm 2010 khi bắt tay vào thực hiện chương trình, bình quân số tiêu chí đạt chuẩn NTM của một xã ở Đại Lộc là 5,76 tiêu chí. Nhờ nỗ lực huy động và linh hoạt lồng ghép nhiều kênh vốn, giai đoạn 2011 - 2020 Đại Lộc đầu tư gần 987 tỷ đồng cho chương trình NTM. Trong đó, chủ yếu là xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi, giáo dục, văn hóa, y tế, điện, nước sinh hoạt, chợ nông thôn. Đồng thời hỗ trợ phát triển kinh tế nông - lâm nghiệp, kinh tế hợp tác, đào tạo nghề, khôi phục và phát triển các ngành nghề nông thôn...
Nhờ quan tâm thực hiện đồng bộ nhiều khâu, đến nay tổng số tiêu chí đạt chuẩn NTM của Đại Lộc là 288 tiêu chí, bình quân mỗi xã đạt 16,94 tiêu chí (tăng 11,18 tiêu chí/xã so với năm 2010). Tính từ năm 2014 - 2019, toàn huyện đã có 12 xã được UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn NTM gồm Đại Hiệp, Đại An, Đại Cường, Đại Minh, Đại Phong, Đại Hồng, Đại Hòa, Đại Thắng, Đại Nghĩa, Đại Quang, Đại Đồng, Đại Lãnh. Đặc biệt, năm 2019 Đại Hiệp được công nhận xã NTM nâng cao và vừa tổ chức lễ công bố. Cần nói thêm, từ năm 2017 – 2019, Đại Lộc có 12 thôn được UBND huyện công nhận đạt chuẩn khu dân cư NTM kiểu mẫu.
“Theo kế hoạch, năm 2020 này Đại Lộc sẽ có thêm xã Đại Hưng cán đích NTM, Đại Thắng và Đại Quang đạt chuẩn xã NTM nâng cao, Đại Hiệp đạt chuẩn xã NTM kiểu mẫu. Bên cạnh đó, 5 xã gồm Đại An, Đại Cường, Đại Minh, Đại Phong, Đại Hồng sẽ được công nhận lại sau 5 năm. Ngoài ra, toàn huyện sẽ có thêm 11 thôn được công nhận đạt chuẩn khu dân cư NTM kiểu mẫu” - ông Trần Bình Tân nói.
Hiện nay, 2 xã Đại Tân và Đại Chánh đã đạt 10 tiêu chí/xã, Đại Sơn đạt 11 tiêu chí, Đại Thạnh đạt 14 tiêu chí. Theo lộ trình đặt ra, năm 2023 Đại Sơn và Đại Thạnh sẽ đạt chuẩn NTM, năm 2024 Đại Tân và Đại Chánh sẽ cán đích.
Ông Hồ Ngọc Mẫn – Phó Chủ tịch UBND huyện Đại Lộc nhấn mạnh: “Thời gian tới, các ngành liên quan của huyện và chính quyền 4 xã nêu trên sẽ nỗ lực tổ chức thực hiện những phần việc còn lại để về đích NTM đúng hẹn. Từ đó, Đại Lộc sẽ trở thành huyện đạt chuẩn NTM vào năm 2024”.