Nong Luông hiện có 6 xóm với 395 hộ, với gần 1.700 khẩu sinh sống, tỉ lệ hộ nghèo chiếm đến trên 50%. Tận dụng các khoảng đất ven sườn đồi, chính quyền xã đã tuyên truyền, vận động nhân dân khai hoang, mở rộng diện tích trồng tỏi. Theo đó, cây tỏi được trồng vào dịp cuối năm, sau khi thu hoạch xong vụ ngô, lạc.
Cây tỏi tía đã được trồng ở Noong Luông từ nhiều năm nay. Ảnh: Xuân Tuấn
Cây tỏi tía bản địa được trồng ở 2 xã vùng cao Pù Bin, Noong Luông của huyện Mai Châu. Chúng có tên khoa học Allium sativum, là loại tỏi củ nhỏ, tép có màu vàng, rất nhiều dầu, vị cay và thơm. Tỏi tía là một đặc sản của Việt Nam mà không một giống tỏi nào trên thế giới có thể so sánh về chất lượng.
Tỏi tía có tác dụng hiệu quả trong bệnh mỡ máu cao, gan nhiễm mỡ, huyết áp cao, cúm và ho dai dẳng, giảm béo bụng. Ảnh: Xuân Tuấn
Những năm trước đây, cây tỏi tía được trồng nhiều ở các xóm như Piềng Đậu, Nà Đú, Noong Ó… nhưng nay chỉ còn tập trung ở xóm Noong Luông, Chà Đáy. Thời gian gần đây, khách du lịch mới biết đến thứ tỏi quý này và thường mua tỏi tía về làm quà biếu, chế biến thực phẩm.
Thời điểm được giá, tỏi bán lẻ 60.000 đồng/kg, bán tại vườn 50.000 đồng/kg. Tỏi dễ để giống, gia đình đã tự để được từ vụ trước. Ảnh: Xuân Tuấn
Ông Hà Văn Tám ở xóm Noong Luông, xã Noong Luông chia sẻ: Từ lâu rồi, tỏi đã trở thành cây trồng đặc sản của người dân Noong Luông, vì vậy năm nào nhà tôi cũng trồng tỏi, chỉ khác là trồng ít hay nhiều thôi. Cây tỏi dễ trồng, ít sâu bệnh, kĩ thuật chăm sóc cũng đơn giản nên ai cũng có thể làm được.
Cây tỏi ở đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) bán được với giá cả triệu đồng 1kg. Trong khi đó, tói tía ở Noong Luông hiện nay giá chỉ khoảng 50.000-60.000đ/kg.
Đã có khoảng thời gian, người dân Noong Luông trồng tỏi không bán được nên diện tích trồng tỏi bị thu hẹp. Toàn xã chỉ có 2ha tỏi. Các hộ dân chỉ trồng tỏi quanh nhà làm gia vị cho gia đình là chính. Từ khi đường ô tô mở về tới xã, bà con đi lại, tiêu thụ nông sản dễ dàng hơn, vì thế củ tỏi làm ra cũng có giá bán cao hơn.
Tháng 8.2016, xã Noong Luông đã ban hành Nghị quyết về việc “Phê duyệt diện tích trồng tỏi và cây vụ thu đông”, trong đó mục tiêu đặt ra là phấn đấu mở rộng diện tích cây tỏi lên xấp xỉ 10ha.